Nie trzeba rozpaczać. Recenzja filmu "Kursk"
Osiemnaście lat temu głuchego stukania w kadłub zatopionego kolosa nasłuchiwała nie tylko rosyjska marynarka, lecz również cały świat niecierpliwie wyczekujący ratunku dla załogi "Kurska". Tragedię uwięzionych w głębinach marynarzy na wielki ekran przenosi teraz Thomas Vinterberg. Duńczykowi bez zbędnego efekciarstwa udało się zilustrować przebieg i okoliczności zatonięcia łodzi podwodnej, która już na zawsze pozostanie smutnym symbolem zdeformowanej rosyjskiej dumy.
"Nie trzeba rozpaczać" - tak brzmiały ostatnie słowa pożegnalnego listu Dmitrija Kolesnikowa, jednego z 23 ocalałych marynarzy, którzy uwięzieni na rufie "Kurska" nie doczekali się ostatecznie ratunku. Rozpaczać nie trzeba, na szczęście, nad filmem Thomasa Vinterberga. Duńczyk, choć na wielu płaszczyznach porusza się dość asekurancko i czasami ma wyraźny problem z zaakcentowaniem pewnych emocji, wykonuje solidną, rzemieślniczą pracę, która pozwala dość kompleksowo poznać okoliczności i konsekwencje tragedii na Morzu Barentsa. Filmowy "Kursk" nie opada na dno, ale fragmentami może przypominać przyrdzewiałą, awaryjną i zdekompletowaną rosyjską marynarkę wojenną pamiętającą jeszcze radzieckie linie produkcyjne.
Duńskiemu reżyserowi, który w pamięci znawców kina zapisał się przede wszystkim znakomitym "Polowaniem", zależało na tym, aby nie przykleić "Kurskowi" łatki efektownej, bezdusznej historycznej rekonstrukcji. Stąd też w filmie duży nacisk Vinterberg kładzie na ludzkie oblicze podwodnej katastrofy. Przykładny mąż i ojciec, a zarazem imponujący opanowaniem i doświadczeniem oficer (Matthias Schoenaerts) desperacko walczy o przetrwanie garstki marynarzy uwięzionych w dziewiątym przedziale. Wysłuchująca na lądzie zdawkowych telewizyjnych komunikatów żona Michaiła (Lea Seydoux) stara się przezwyciężyć strach i łapie się wszelkich sposobów, by walczyć o szacunek i przede wszystkim o pomoc dla ocalałych.
Wpatrujący się zrozpaczonym wzrokiem w bezkresne morze rosyjski admirał (Peter Simonischek), świadomy uciekającego bezlitośnie czasu, robi co może, by dotrzeć do marynarzy, choć przestarzały i rozsypujący się sprzęt ratowniczy nie pozostawia większych nadziei na sukces. Jest jeszcze palący się do pomocy brytyjski komandor (Colin Firth), który być może nawet wbrew politycznym układom ambitnie próbuje zorganizować misję ratunkową. Każda z postaci, czy to w admiralskiej kajucie, czy w sterylnym komandorskim gabinecie, czy w rosyjskim porcie wśród blokowisk, czy w końcu w klaustrofobicznym pomieszczeniu z nadmiarem wody i niedoborem tlenu walczy jednak z tym samym wrogiem - bezduszną, kłamliwą, zatrutą jadowitą dumą rosyjską administracją o twarzy nieśmiertelnego na wielkim ekranie Maxa von Sydowa.
I właśnie od ilustracyjnego do niemal wręcz oskarżycielskiego tonu w swojej opowieści przechodzi Vinterberg. Wypełniony skrajnymi już emocjami finałowy kwadrans przypomina wielkie filmowe działo nakierowane na Kreml. Ten sam Kreml, któremu na zachowaniu militarnych tajemnic i pielęgnowaniu wizerunku samowystarczalnego imperium zależało bardziej niż na międzynarodowej współpracy w celu uratowania grupki ocalałych marynarzy. Na ten Kreml, który za pomocą szorstkich wojskowych twarzy mamił w mediach opinię publiczną rzekomymi postępami akcji ratunkowej i wprost oszukiwał marynarskie rodziny. Wiele jest w "Kursku" dosadnych scen obnażających radziecki (wciąż) model sterowania państwem i jego obywatelami, i to zarówno tymi żywymi, jak i już nawet martwymi. Być może dlatego właśnie tak mocno wybrzmiewa również kobiecy manifest żon, matek, sióstr i córek solidarnie domagających się ratunku dla najbliższych.
Walka, rzecz jasna, głównie z uciekającym czasem, przeraźliwym chłodem, ponurymi ciemnościami i kończącym się tlenem trwa także wewnątrz niewielkiego pomieszczenia, do którego ewakuowała się garstka ocalałych na pokładzie "Kurska". Vinterbergowi za pomocą prostych filmowych środków udało się nakreślić dramat zwykłych ludzi zamkniętych w stalowej pułapce w stumetrowych głębinach. Klimat osaczenia, ucisku, desperackiej walki o przetrwanie czuć niemal pod skórą. Na tyle dobrze, że ogarnia nas chłód, a pod stopami czujemy lodowatą wodę. Wizyta w tym podwodnym gigancie na pewno nie należy do najprzyjemniejszych i tak właśnie miało być.
W "Kursku" zresztą wiele drobnych filmowych elementów składa się na co najmniej poprawną całość. Oszczędność, ale i zarazem precyzja efektów specjalnych (kapitalnie zilustrowane eksplozje na pokładzie łodzi) służą tylko rozwojowi fabuły, a nie przykryciu scenariuszowych mielizn. Dbałość o tło (portowe blokowiska, wnętrza mieszkań, wyposażenie łodzi podwodnej, kostiumy, a nawet ... złote zęby niektórych postaci) pozwalają sądzić, że żaden z filmowców nie wykonał swojej roboty tylko na pół gwizdka. W sukurs idą również aktorzy (bardzo dobry Schoenaerts, świetny von Sydow, jeszcze lepsza Seydoux), którzy nawet jeśli muszą zmierzyć się z płytkim i przesadnie emocjonalnym tekstem, robią to z takim wyczuciem, że nasz dyskomfort staje się niemal nieodczuwalny.
Na pokładzie filmowego "Kurska" zapalają się jednak od czasu do czasu awaryjne lampki. Bohaterów nakreślono przy linijce, co do centymetra. Brakuje więc nieco głębi, przełamania schematu, wyjścia poza ściśle narzucony przez twórców model. Filmowe postaci działają w systemie zero-jedynkowym, są albo czarne, albo białe. Nie ma niezwykle interesującego zawsze dla widza środka. Vinterberg, choć stara się wypełnić swój film bogatą treścią, korzysta także z filmowych trocin, jakimi są zazwyczaj wysuszone z realizmu akty patosu. To ryzyko było jednak wliczone w koszty. Wszak trudno całkowicie uniknąć takich emocjonalnych chwytów, opowiadając dramat ponad setki zatopionych na morskim dnie marynarzy. Równie mocno razi też łamana angielszczyzna, która nieudolnie imituje rosyjski język, którego niestety w filmie właściwie nie słychać. Szkoda, bo przy takiej dbałości o szczegóły wydawałoby się to dobrym posunięciem.
"Kursk" Thomasa Vinterberga jest właściwie takim filmem, jakiego można było oczekiwać i powoduje to ambiwalentne odczucia. Z jednej strony dobrze, że Duńczyk nie podporządkował się hollywoodzkiej modzie na łzawą, egzaltowaną wręcz symbolikę i uniknął przeładowania filmu emocjami i efektami. Z drugiej zaś doskwiera nieco scenariuszowa surowość, brak głębszej analizy - i bohaterów, i kremlowskiej polityki. Filmowy okręt, lekko poobijany i zarysowany, dobija jednak bezpiecznie do portu, wracając z przygnębiającego rejsu oraz oddając jednocześnie honor tym, którym morze (hipokryzji, arogancji, manipulacji) do portu wrócić już nie pozwoliło.
OCENA: 7/10
Film
Opinie (64) 10 zablokowanych
-
2018-12-15 18:07
(11)
Panie Tomku, Okręt Podwodny na litość boską a nie łódź...
- 59 10
-
2018-12-18 08:36
Jak będe chciał to sobie postawię łódź podwodną na Starówce w Gdańsku i będe jeździł wokół niej TIR-em.
- 0 0
-
2018-12-16 13:03
(1)
Okręt z definicji jest jednostką wojenną, podwodny czy jakikolwiek. Cywilna łódź podwodna brzmi dziwnie, bo jest niezwykle rzadko spotykana
- 4 0
-
2018-12-17 16:01
cywilbanda
szwedzki zwyrol-morderca taką miał.
kolumbijskie i meksykańskie kartele narkotykowe takie mają.
nawet nasz IBRyb taką miał.- 0 0
-
2018-12-16 17:03
Okręt
to lódź na wyposażeniu wojska. Dlatego ORP Błyskawica i Orzel
- 0 0
-
2018-12-15 19:10
(3)
Teraz okręt, przed wojną łódź. Język się zmienia.
- 5 12
-
2018-12-16 12:04
A to było przed wojną?
Tabletki weź.- 2 0
-
2018-12-15 20:35
tak, a mówisz bicykl? stalowy koń? itp? nie osmieszaj sie tylko po to żeby byc przeciw......frustrat?
- 9 7
-
2018-12-15 20:10
Pan Tomek żyje w przedwojniu?
- 11 4
-
2018-12-16 08:21
to takie ważne? Łódź, okręt podwodny? (1)
Język zmierza w kierunku ułatwiania komunikacji i nie obronisz się nawet przed gorszymi naleciałościami młodziezowymi. Więc czy to aż tak ważne, czy łódź, czy okręt? Grunt, że wiadomo o co chodzi. Puryzm językowy zachowajmy na zawody (igrzyska, konkursy) językowe, zwane przez niektórych "olimpiadami" :)
- 2 9
-
2018-12-16 08:26
chyba ty.
- 1 1
-
2018-12-15 23:24
wikipedia
Okręt podwodny a łódź podwodna
W niektórych językach indoeuropejskich spotyka się albo rzeczowniki odprzymiotnikowe (na przykład ang. submarine, chorw. podmornica, hiszp. submarino, wł. sottomarino), albo terminy, które dosłownie na polski przełożyć by można jako „łódź podwodna” (ros. podwodnaja łodka, подводная лодка, niem. Unterseeboot).
Obecnie w języku polskim na określenie tej klasy jednostek stosuje się oficjalnie termin okręt podwodny. Początkowo w nomenklaturze obowiązywało wprawdzie określenie łódź podwodna, jednak 23 września 1936 roku nastąpiła urzędowa zmiana nomenklatury – przemianowano wówczas Dywizjon Łodzi Podwodnych na Dywizjon Okrętów Podwodnych. Określenie łódź podwodna ma obecnie charakter potoczny i jest archaizmem.- 16 1
-
2018-12-17 20:21
okręt podwodny!!!!
Kto to pisał?- 1 2
-
2018-12-17 20:20
U Ruskich ludzi dużo więc się nikt tym nie przejmował. Jak zawsze.
- 2 1
-
2018-12-15 20:16
Dyletanci (7)
Znowu łódź podwodna. Może jeszcze żółta.
okręt podwodny - to jest prawidłowa nazwa.- 27 8
-
2018-12-15 20:55
(6)
lodz podwodna tez jest prawidlowa nazwa! ty lepiej plastyki ucz!
- 5 9
-
2018-12-16 23:23
okręt marynarki wojennej (2)
łódź ,może być rybacka .
- 1 1
-
2018-12-17 15:59
(1)
po rusku nawet długi na pół kilometra
pływający nosiciel rakiet międzykontynentalnych to
подводная лодка, padwodnaja łodka, podwodna łódeczka- 0 0
-
2018-12-17 20:17
tylko że to Polska a nie
Rosja ,oni mogą sobie nazywać łajby jak chcą.
- 0 0
-
2018-12-16 12:05
(2)
Tłuku ,To był okręt podwodny
- 0 1
-
2018-12-16 15:38
Kuba (1)
Tłuku ,To był okręt podwodny. Prawidłowe są obie nazwy.Auto czy samochód?
I po co te tłuku?- 1 1
-
2018-12-16 17:04
Tluki
Statek wojska to zawsze okręt
- 1 2
-
2018-12-17 20:10
smutny film , pamietam tą historie o Kursku , głosno było
Warto zobaczyć.
- 5 0
-
2018-12-17 10:36
W Rosji ten bandyta Putin manadal 70% poparcia narodu!!Mozna sie łatwo o tym przekonac wystarczy pogadac ztymi (1)
co u nas przyjadą zakupy robić !Putin ma tez wysokie poparcie w naszej szerokiej opozycji z naczelne PO!!
- 3 4
-
2018-12-17 16:06
nie wciskaj polskiej chorej polityki
do ruskiej chorej polityki
bo to nie na temat.
chętnie bym ten film obejrzał, ma ktoś link?- 0 0
-
2018-12-15 17:08
no i (5)
tragedia i tyle w temacie nieludzkiego zakłamanego kraju psęudo europy
- 48 14
-
2018-12-15 20:33
(3)
naprawdę myslisz że druga strona jest inna? naprawdę?
- 11 6
-
2018-12-16 13:56
(2)
druga strona przynajmniej boi się opinii publicznej
- 5 3
-
2018-12-16 22:35
u nas ludiej (1)
mnogo.....
- 4 1
-
2018-12-17 13:54
lol, ruska mafia już się brzytwy chwyciła
ale machina czyszcząca już ruszyła
i chiny są jej częścią- 1 0
-
2018-12-17 13:53
witamy agenta KGB
jak tam sankcje,
boli dpka ruskiej mafii?
jedyne co możesz to kwiczeć tutaj bezradnie
c czerwona prostytutko- 0 0
-
2018-12-17 12:03
ten temat to materiał na wielki film, a nie średni
Kursk to alegoria całej Rosji - idzie na dno, ale liczy się tylko chora duma, a życie ludzi - zupełnie nie. Film jest i tak bardzo "ostrożny" - wszyscy wiedzą, że decyzja o blokowaniu zagranicznej pomocy nie pochodziła z dowództwa floty, ale z samej góry. Poza tym Rosjanie śpiewający na melodię niemieckiej kolędy to już żałosne, jednak widzowie na zachodzie nie są aż tacy durni...
- 4 2
-
2018-12-17 09:55
Niezły film, na pewno lepszy niż niedawno wypuszczona gra o tym samym tytule i temacie
Której polscy twórcy obiecywali dużo, a skończyło się słabo... Także jeśli, ktoś po filmie usłyszał o grze i stwierdził, że warto zgłębić temat to odradzam...
- 0 0
-
2018-12-15 17:14
Film trzyma w napięciu moi drodzy i kochani (6)
I tak naprawdę nie wiadomo do końca jak się skończy ale polecam ,no i duże brawa dla Sylwestra Stallone dał popis swoich możliwości czyżby to zbieg okoliczności Sylwester 2019.
- 5 55
-
2018-12-16 23:20
moi drodzy i kochani (1)
jakbym słyszał księdza .
- 0 0
-
2018-12-17 08:44
wolę akurat tego posłuchać niż przekleństw
- 0 0
-
2018-12-16 17:14
ale d**il, przecież wiadomo jak się skończy.
I nie mówi, że był na filmie, przecież nigdzie nie chodzi, mieszka w szFecji na wózku a naprawdę - sreberko i krata w oknie. Tonie ty jechało czerwona honda po sopocie czasem?
- 2 1
-
2018-12-15 23:34
Sven idź do pracy nierobie...
Ograniczony jełopie...
- 13 3
-
2018-12-15 17:25
przeciez ty siedzisz zamkniety na srebrzysku (1)
Kiedy dali ci przepustke na swieta?
- 28 3
-
2018-12-15 19:30
odczep się od gościa
kręć se śmigłem na kogoś innego.
- 3 10
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.