Najlepszy w talii. Recenzja filmu "Joker"

Tomasz Zacharczuk

5 października 2019 (artykuł sprzed 4 lat)

Opinie (63)

Joker - zwiastun:

Absolutnie zachwycająca geneza największego złoczyńcy Gotham przypomina zabieg na otwartym mózgu obłąkanego samotnika, którego Todd Phillips operuje bez znieczulenia. Zgłębianie zdeformowanego bolesną egzystencją umysłu na przemian fascynuje i przeraża. I o taki emocjonalny dysonans chodzi w rasowym thrillerze psychologicznym, jakim "Joker" z całą pewnością jest. Wciąż dudniący w uszach po seansie demoniczny śmiech będzie nam o tym przypominał jeszcze bardzo długo.

Co się stanie, gdy rozpustne Las Vegas zastąpisz anarchistycznym Gotham City? Jeśli nazywasz się Todd Phillips ("Kac Vegas") i właśnie nakręciłeś "Jokera", owa zmiana klimatu równoznaczna będzie ze stworzeniem najlepszego filmu w dotychczasowej karierze. Opowieść o psychopatycznym błaźnie wymyka się gatunkowym standardom i rozwija się z dala od komercyjnej rozrywki, co świadczy nie tylko o sprawności warsztatowej reżysera, lecz również o ogromnej odwadze artystycznej.

Kina w Trójmieście

Kameralny, otrzepany z hollywoodzkiego brokatu, niezwykle surowy obraz nie jest na pewno tak przystępny jak choćby nolanowski "Mroczny rycerz". Psychologiczny thriller ze sprawnie nakreślonymi na dalszym planie społecznymi nierównościami, emocjonalnym wykluczeniem, polityczną demagogią i w końcu szaleńczą zbrodnią potrafi jednak zaspokoić nawet najbardziej wytrawne filmowe gusta. A w uzależnionej od komiksowych ekranizacji "Fabryce Snów" tak śmiałe przedsięwzięcia zdarzają się niezwykle rzadko. "Joker" to film z pogranicza kina artystycznego.

Arthur Fleck (Joaquin Phoenix) dorabia jako uliczny klaun, a po powrocie z pracy opiekuje się schorowaną matką w zapuszczonym mieszkaniu, w którym aż nadto można odczuć wszechobecną biedę. Wyalienowany, osamotniony i schorowany próbuje odnaleźć właściwą drogę. Jak się okaże, to nie ten kierunek.

Brylujący sarkastycznym dowcipem, przebojowy i uwikłany w kaskaderskie pojedynki z Batmanem Heath Ledger to filmowy posąg, którego Todd Phillips nie zamierzał ani odkurzyć, ani nadkruszyć. "Joker" nie ma więc wiele wspólnego z widowiskowym kinem akcji, w którym każdą sekwencję można byłoby kwitować owacją. Historia Arthura Flecka, choć ocieka krwią, na pewnym etapie charakteryzuje się brutalnością i nie stroni od czarnego humoru, jest dla odmiany bardzo intymnym portretem życiowego wykolejeńca popadającego w skrajny obłęd.

Im więcej warstw makijażu tytułowy bohater nakłada na twarz, tym - paradoksalnie - coraz bardziej obnaża przed widzem zdeformowaną traumami psychikę. A towarzyszą temu ambiwalentne emocje. Od współczucia, które okazujemy udręczonemu biedą i społecznym wykluczeniem pracownikowi agencji klaunów, który samotnie opiekuje się schorowaną matką i marzy o karierze komika. W dodatku podupada na zdrowiu, nie może znaleźć odpowiedniej pomocy i poradzić sobie ze schorzeniem na tle nerwowym, które ujawnia się poprzez gwałtowny śmiech (świetny zabieg fabularny). Po przerażenie i niepokój będące efektem drastycznych zbrodni dokonywanych przez Arthura. "Joker" bezlitośnie wwierca się w naszą strefę komfortu, siejąc emocjonalne spustoszenie, ale dostarczając zarazem niesamowitych filmowych wrażeń.

Fascynacja czarnym charakterem osiąga w przypadku dzieła Phillipsa maksymalny pułap, a rozchwiana natura Jokera chyba w żadnym z dotychczasowych filmów nie została tak kompleksowo zilustrowana. Główna w tym zasługa reżysera, który absolutnie niespiesznym tempem nakreśla cenny kontekst filmowych zdarzeń. Widzimy więc zszarzałe, zanurzone w smogu, zabrudzone Gotham (kapitalnie sfotografowane) końcówki lat 70., w którym bieda wylewa się wręcz na ulice, a frustracja ubogich uderza w pychę bogaczy. Polityczno-ekonomiczny aspekt staje się kluczowy szczególnie w drugiej połowie filmu, gdy w anarchistycznym społeczeństwie samozwańczy Joker okaże się społecznym mścicielem i buntownikiem. Alienacja jednostki nakręci terror tłumu.

"Joker" unika hollywoodzkiego przepychu, stroni od masowej rozrywki i reguł mainstreamu. To kameralne kino skupione na szaleńcu, który nie umie poradzić sobie z narastającym gniewem i destrukcyjną chorobą. Znakomity thriller psychologiczny.

Tłumy tymczasem porywa fenomenalny Joaquin Phoenix, bez którego tak bezkompromisowa, odważna i zatrważająco szczera interpretacja Jokera nie miałaby szans powodzenia. Heath Ledger fascynował, czarował, wykreował złoczyńcę, który przyciągał jak magnes. Phoenix jest tak przerażająco prawdziwy na ekranie, że niewielu widzów gotowych byłoby na bezpośrednią konfrontację nawet nie tyle z odgrywaną przez niego postacią, co z samym aktorem! Sposób poruszania się, gestykulacja, mimika i ten diaboliczny śmiech - z tych wszystkich elementów Phoenix skompletował kreację doskonałą.

Plastyczne umiejętności odtwórcy głównej roli zadziwiają, lecz o wiele bardziej istotne jest to, jak prostymi środkami ekspresji Joaquin Phoenix potrafi grać na emocjach widza i oszukać naszą percepcję. W wielu scenach rozpacz, obłęd i gniew Jokera są tak wymieszane, że właściwie nie wiadomo, jak na to zareagować. Skonfundowany widz przez chwilę może więc doskonale poczuć niewyobrażalny emocjonalny bałagan, który skrywa w sobie wątły uliczny klaun. Tak blisko z Jokerem jeszcze nie siedzieliśmy przy jednym stole.

Skoncentrowana na głównej postaci kamera (mnóstwo bardzo sugestywnych zbliżeń) pozostawia już niewiele przestrzeni pozostałym aktorom. Drugi plan na czele z Robertem De Niro jest więc ledwie zarysowany. Drobny minus można także postawić w rubryce "metraż filmu". Szczególnie w środkowej części "Joker" łapie niewielkie dłużyzny, choć nie wytraca dość specyficznego tempa. Wybuchowy finał przykrywa na szczęście drobne fabularne mielizny. Teoretycznie "puste" sceny wypełnia ponadto kapitalna muzyka Hildur Guonadottir. Islandka choćby w przebojowym "Czarnobylu" już udowodniła, że fantastycznie potrafi budować klimat opowieści, a jej umiejętności zachwycają niemal w równym stopniu co popisy Phoenixa.

Ani Ledgerowi, ani Nicholsonowi nie udało się chyba tak mocno zintegrować z odgrywaną przez nich postacią Jokera jak właśnie Phoenixowi. To one-man-show, które powala na kolana i wręcz musi przynieść aktorowi co najmniej nominację do Oscara.

"Joker" nie dostarcza spektakularnych eksplozji, dramatycznych pościgów, efektownych pojedynków. To nie jest kino akcji w hollywoodzkim wydaniu, nie jest również komiksową adaptacją, do jakiej przyzwyczaił już nas duopol DC z Marvelem. Todd Phillips podkradł Jokerowi zestaw do makijażu, powybierał najmroczniejsze odcienie i zmalował film zupełnie niekompatybilny ze współczesnym mainstreamem. Oby się opłaciło, choć nie jest to produkcja pod masową widownię.

Szalenie ryzykowne przedsięwzięcie zaowocowało jednym z najlepszych obrazów tego roku i ścisłym topem w kategorii "geneza bohatera". Równie dobrze można byłoby go opatrzyć alternatywnym tytułem: "Wszystko, co chcecie wiedzieć o Jokerze, ale boicie się zapytać". I słusznie, bo odpowiedź nie będzie łatwa, prosta i przyjemna. Zupełnie jak Arthur Fleck alias Joker alias Joaquin Phoenix.

OCENA: 9/10

Tomasz Zacharczukt.zacharczuk@trojmiasto.pl

Film

7.6

138 ocen

Opinie (63) 5 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-06 00:28

Niepokojący film (3)

pokazuje do czego prowadzi przemoc i brak empatii. Świetna alegoria do współczesnych czasów.

nRT
4 lata
- 24 1
Twoja opinia

Zmień treść

pokazuje do czego prowadzi przemoc i brak empatii. Świetna alegoria do współczesnych czasów.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-10-06 18:49
  
  (2)
  
  Według mnie film jest bardzo uniwersalny i pokazuje właśnie, do czego może prowadzić zamknięcie się tzw. bogatych we własnym świecie bez zważania na tzw. biednych, chociaż trochę brakuje w filmie potępienia zbrodni - może będzie Joker 2?
  
  4 lata
  - 1 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Według mnie film jest bardzo uniwersalny i pokazuje właśnie, do czego może prowadzić zamknięcie się tzw. bogatych we własnym świecie bez zważania na tzw. biednych, chociaż trochę brakuje w filmie potępienia zbrodni - może będzie Joker 2?
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2019-10-06 20:19
    
    Właśnie
    
    ten brak empatii bogatych prowadzi do tego ze słabsi coraz bardziej się radykalizują i zaczynaja podążać za szaleńcami. Myśle ze każdy widz może sam ocenisz czy zbrodnie Jokera zasługiwały w tym przypadku na potępienie.
    
    nRT
    4 lata
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    ten brak empatii bogatych prowadzi do tego ze słabsi coraz bardziej się radykalizują i zaczynaja podążać za szaleńcami. Myśle ze każdy widz może sam ocenisz czy zbrodnie Jokera zasługiwały w tym przypadku na potępienie.
    Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2019-10-10 14:49
    
    oj, tam jest potępienie zbrodni, na drugim, na trzecim planie
    
    jest scena z DeNiro, świetna w swym przekazie. Tylko właśnie to potępienie zostało pięknie wplecione w zbrodni przyczyny. To jakby bogaty karał biednego za kradzież żywności. Bardzo, bardzo niejednoznaczne i zmuszające do myślenia. Dla mnie minimum 3 nominacje i jedna statuetka.
    
    4 lata
    
    0 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    jest scena z DeNiro, świetna w swym przekazie. Tylko właśnie to potępienie zostało pięknie wplecione w zbrodni przyczyny. To jakby bogaty karał biednego za kradzież żywności. Bardzo, bardzo niejednoznaczne i zmuszające do myślenia. Dla mnie minimum 3 nominacje i jedna statuetka.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-06 02:30

Tym razem byliśmy ma tym samym filmie ;)

Świetny film, świetna recenzja

Kaszub
4 lata
- 13 2
Twoja opinia

Zmień treść

Świetny film, świetna recenzja
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-06 19:55

Mocne kino

Świetny film ze znakomitą rolą Phoenixsa. Świetna muzyka oraz zdjęcia. Widz który oczekuje kina akcji z wieloma fajerwerkami wyjdzie z kina zawidziony. Polecam dzieło, uczta dla wytrawnych kinomanów.

Jack
4 lata
- 15 0
Twoja opinia

Zmień treść

Świetny film ze znakomitą rolą Phoenixsa. Świetna muzyka oraz zdjęcia. Widz który oczekuje kina akcji z wieloma fajerwerkami wyjdzie z kina zawidziony. Polecam dzieło, uczta dla wytrawnych kinomanów.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-06 20:19

Za aktorem nieprzadam.... Ale moment, którym wyszedł krokiem tanecznym po schodach w czerwonym gajerze.... Majstersztyk.

4 lata
- 8 0
Twoja opinia

Zmień treść

Za aktorem nieprzadam.... Ale moment, którym wyszedł krokiem tanecznym po schodach w czerwonym gajerze.... Majstersztyk.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-06 22:19

Bardzo dobry!!

Phoenix powinien dostać Oscara za tę rolę....zagrał wspaniale. Ten film to on. I studium choroby psychicznej.

Dziś widziałam
4 lata
- 15 0
Twoja opinia

Zmień treść

Phoenix powinien dostać Oscara za tę rolę....zagrał wspaniale. Ten film to on. I studium choroby psychicznej.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-07 13:42

Oscar obowiązkowo !

Genialna rola.

4 lata
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

Genialna rola.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-07 14:51

Świetny film o tym jak wciąga zło, i jak uwodzi.

Warto zobaczyć, bo Phoenix gra rewelacyjnie, ale przesłanie jest dołujące, a świat pokazany z perspektywy psychopaty.

egzotyczna Ola
4 lata
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

Warto zobaczyć, bo Phoenix gra rewelacyjnie, ale przesłanie jest dołujące, a świat pokazany z perspektywy psychopaty.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-07 15:26

(1)

Film okropny , nie wiem jaki jest sens robienia takich filmów , żałuję , że na niego poszłam

4 lata
- 2 22
Twoja opinia

Zmień treść

Film okropny , nie wiem jaki jest sens robienia takich filmów , żałuję , że na niego poszłam
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2019-10-08 19:58
  
  Nie dołuj się coś na TVN sobie znajdziesz...
  
  4 lata
  - 7 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-07 20:58

Joker

Wyśmienity film z rewelacyjną grą akorską Joaquina Phoenixa. wielka uczta dla dojrzałego i widza .
Nie jest to film akcji ale trzymający w ciągłym napięciu. polecam

4 lata
- 9 0
Twoja opinia

Zmień treść

Wyśmienity film z rewelacyjną grą akorską Joaquina Phoenixa. wielka uczta dla dojrzałego i widza . Nie jest to film akcji ale trzymający w ciągłym napięciu. polecam
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-10-10 14:30

recenzja fajna, pod warunkiem że film się już widziało. gdzie spoiler alert?

dlaczego tak niewielu "krytyków" potrafi dziś opisać film bez zapełniania 1/3 tekstu streszczeniem fabuły? od pewnego czasu nie czytam żadnym zapowiedzi, recenzji, nie oglądam trailerów. patrzę na komentarze na imdb i po kilku jestem w stanie ocenić, czy to film dla mnie. dzięki temu fabuła rozkręca się od 1 minuty, a końcówka zaskakuje. polecam wszystkim

4 lata
- 6 1
Twoja opinia

Zmień treść

dlaczego tak niewielu "krytyków" potrafi dziś opisać film bez zapełniania 1/3 tekstu streszczeniem fabuły? od pewnego czasu nie czytam żadnym zapowiedzi, recenzji, nie oglądam trailerów. patrzę na komentarze na imdb i po kilku jestem w stanie ocenić, czy to film dla mnie. dzięki temu fabuła rozkręca się od 1 minuty, a końcówka zaskakuje. polecam wszystkim
Regulamin dodawania opinii