Przekorny los, pokorny film. Recenzja filmu "Zenek"

Tomasz Zacharczuk

14 lutego 2020 (artykuł sprzed 4 lat)

Opinie (324)

Film Zenek - zwiastun:

Wystarczy energiczny podkład z keyboardu i zapadający w pamięć refren, by discopolowy szlagier podbił serca milionów słuchaczy. Podobny patent zastosowano w filmowej opowieści o liderze zespołu Akcent. "Zenek" jest wypolerowaną na błysk muzyczną biografią skomponowaną pod gusta szerokiej publiczności, której raczej nie będzie przeszkadzać niewygórowany poziom artystyczny produkcji i jej przaśny klimat. Zgrzytania zębami podczas seansu raczej nie doświadczymy, za to kilka razy można potupać nóżką i szczerze się zaśmiać.

Amerykanie w "Bohemian Rhapsody" ozłocili legendę Freddiego Mercury'ego, Brytyjczycy w "Yesterday" dość swobodnie zinterpretowali fenomen Beatlesów, zaś Polacy zabrali się za szlifowanie discopolowego diamentu w osobie Zenona Martyniuka. Złośliwie można byłoby to skonkludować stwierdzeniem: jaki kraj, tacy muzyczni idole. Niezaprzeczalne są jednak dwa fakty: nurt rodzimej muzyki tanecznej ciągle bije rekordy popularności, a największa ikona tego stylu stała się niezwykle dochodowym produktem marketingowym. Współczesny przemysł filmowy zaś uwielbia proste historie, które kryją w sobie spory potencjalnie zysk.

Zainwestowane w filmowego "Zenka" pieniądze raczej zwrócą się z solidną nawiązką, bo stojącemu za kamerą Janowi Hryniakowi udało się całkiem zgrabnie połączyć najważniejsze komponenty discopolowego przeboju. Żywiołowe tempo wybija niezbyt skomplikowany scenariusz, efektowne tło stanowią wyraziste postaci, a rozsadzającym głośniki refrenem jest w tym przypadku oczywiście tytułowy bohater - ujmujący swojską charyzmą i podlaskim urokiem marzyciel wpatrzony w muzycznych idoli lat 80. W dodatku pokonuje klasyczną w kinie biograficznym drogę - od zera do bohatera. A takie historie wśród widzów cieszą się najgłośniejszym poklaskiem.

Pierwsza połowa "Zenka" to zabawna i lekkostrawna opowieść o młodym chłopaku z prowincji goniącym za sławą i muzycznymi idolami. To zdecydowanie najlepszy fragment filmu Jana Hryniaka i najciekawsze oblicze samego Martyniuka świetnie sportretowanego przez Jakuba Zająca.

Główną postać i jej historię śledzimy z trzech czasowych perspektyw, co wydaje się dość śmiałym zabiegiem, biorąc pod uwagę raczej niewygórowane aspiracje przyświecające twórcom filmu. Rozbicie narracji w ten sposób zaburza niestety filmowy przekaz i zupełnie niepotrzebnie wprowadza stylistykę rodem z fabularyzowanych dokumentów, jakimi przepełnione są popołudniowe ramówki popularnych stacji telewizyjnych. Polega to na tym, że osoby związane z Zenkiem komentują przed kamerą wydarzenia z przeszłości i dopisują ich dalsze rozdziały. Tak, jakby filmowcom ciężko było uwierzyć w umiejętność logicznego myślenia widza i w to, że samodzielnie można obliczyć ile to jest 1+1.

Znacznie lepiej prezentuje się już to, co dotyczy dwóch najważniejszych czasowych płaszczyzn. Pierwsza z nich ukazuje młodego chłopaka z Podlasia, który zafascynowany jest taneczną sceną połowy lat 80. Zenek gimnastykuje się przed lustrem, by upodobnić się fryzurą do Limahla, łamie sobie język wyśpiewując kolejne wersy hitów Boney M i ćwiczy wokalny warsztat podczas cygańskich biesiad i weselnych recitali. Muzealna suszarka do włosów czy przykurzony magnetofon idealnie oddają klimat tamtej epoki, sytuacyjne i słowne żarty przyjemnie rozluźniają atmosferę, a świetny Jakub Zając doskonale bawi się wizerunkiem młodego Martyniuka, odnajdując w tym autentyczną frajdę.

Dzięki tym niewymagającym zabiegom to właśnie pierwszy rozdział "Zenka" pochłania się z największą przyjemnością i nieskrywanym (pozytywnym) zdziwieniem. Gdy akcja przeskakuje do 2004 roku, swobodnie płynąca opowieść zalicza już potężne perturbacje, a na wierzch wypływają wszystkie prognozowane obawy związane z filmem Jana Hryniaka. Przede wszystkim w dojrzałej już osobie Martyniuka nie do końca odnajduje się Krzysztof Czeczot. Wizualnie przypomina Zenka, ale tego z "teraz", a nie z początku XX wieku. Zupełnie nie radzi też sobie z charakterystycznym podlaskim akcentem. W porównaniu do młodszego Zająca jest jakby obok roli. Przygaszony, wycofany, nieobecny.

W "Zenku" czuć sporo pozytywnej energii i dobrej zabawy, ale tylko do czasu. Właściwie do momentu, w którym twórcy porzucają dogłębną analizę głównego bohatera i zaczynają dobudowywać kolejne (niestabilne i niespójne) piętra do jego pomnika.

Po części wynika to ze scenariuszowych rewelacji, jakimi prostą historię postanowili ubarwić twórcy filmu. Ze szkodą dla ich dzieła i prawdziwego Martyniuka. Prowizoryczny wątek kryminalny (zaczerpnięty zresztą z biografii innego tuza disco polo) sprawia wrażenie, jakby za chwilę miał się rozsypać, a finałowe rozwiązanie wzbudza raczej śmiech niż prawdziwe emocje. Problemy związane z alkoholem czy sławą zarysowane są z kolei bardzo pobieżnie i aż nadto widać, że nikt na planie zdjęciowym nie chciał za wszelką cenę urazić czymkolwiek Martyniuka i jego rodziny. Stosując tak ostrożne zabiegi i grając półśrodkami trudno o autentyczne kino biograficzne. Druga połowa filmu przypomina więc już raczej niskich lotów kino rozrywkowe opatrzone tu i ówdzie nagłówkami z tabloidów.

Hryniak zrezygnował też niemal całkowicie z jakiejkolwiek analizy fenomenu disco polo. A przecież biografia której ikony tego stylu jak nie Martyniuka nadawałaby się do tego wręcz idealnie? "Zenkowi" brakuje wyraźnie szerszej perspektywy i choć zauważalnych ambicji. Zamiast tego otrzymujemy wypolerowaną na błysk biografię muzyka-męczennika, którego za chwilę filmowcy poddadzą beatyfikacji lub (w łagodnej wersji) przebiorą w lśniący kostium z wielką literą M na wypiętej klatce piersiowej. Samotne pojedynki z przestępcami czy cudowne uleczenie z nałogu to tylko niektóre przypadki filmowego przeszarżowania. Na Martyniuka wylano tu tyle słodyczy, że ciężko mu będzie to zmyć przez długi jeszcze czas.

O dziwo w "Zenku" mało jest również samego disco polo. Dominują podlaskie wersje światowych przebojów muzyki dance, które główny bohater niemiłosiernie kaleczy łamaną angielszczyzną. Początkowo wywołuje to sporo śmiechu, lecz za dziesiątym podejściem może już ewidentnie irytować. Oparta na "ejtisowych" syntezatorach ścieżka dźwiękowa Daniela Blooma kolokwialnie "robi robotę", ale w pewnym momencie staje się już niemal niezauważalna. W przeciwieństwie do niektórych drugoplanowych ról. Klara Bielawka jako Danusia czy Karol Dziuba jako Rysiek mocno akcentują swoją obecność na planie i co ciekawe grają swoje role od A do Z, bez względu na zmiany czasowe. Szkoda, że podobnego patentu nie zastosowano w przypadku głównego bohatera i nie dano szansy Zającowi, by zagrać Martyniuka na pełnym dystansie.

Mogło być źle, a jest całkiem znośnie. "Zenek" to jednak kino sprofilowane pod miłośników samego Martyniuka i jego twórczości. Z pewnością nie zainteresuje tych, którzy nie do końca rozumieją ten polski fenomen. Inna rzecz, że film Hrynika do samej dyskusji o disco polo zupełnie nic nie wnosi. Tu wszystko podporządkowane jest "królowi".

"Zenek" wiele razy fałszuje, gubi tempo i tekst (którego przeraźliwie wręcz brakuje w drugiej połowie filmu), lecz doskonale wie, jak zadbać o samopoczucie i pozytywną energię publiczności. Efekt jest lepszy niż można się było tego spodziewać. Droga do artystycznie spełnionego i świadomego wydaje się jednak daleka i niemal równie wyboista jak niektóre wiejskie trakty na Podlasiu, po których jeździ zdezelowany pekaes. Do tego kierowanego przez Jana Hryniaka wsiąść można tylko pod jednym warunkiem: gdy towarzystwo Zenona Martyniuka uznamy za wystarczającą rekompensatę niewygodnej często podróży.

OCENA: 5/10

Tomasz Zacharczukt.zacharczuk@trojmiasto.pl

Film

3.6

87 ocen

Opinie (324) ponad 50 zablokowanych

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 13:22

Byłem, super lata 80-te (2)

Historia niesamowita, piękny film

4 lata
- 12 20
Twoja opinia

Zmień treść

Historia niesamowita, piękny film
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-02-15 13:34
  
  Kandydat do Oscara normalnie (1)
  
  4 lata
  - 7 5
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2020-02-16 13:24
    
    oby :)
    
    4 lata
    
    1 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 13:41

po co film o Niemenie, Korze czy Ciechowskim (2)

Mamy o Zenku. Fascynujące, ze będąc takim beztalenciem, z takim antyśpiewaniem, a raczej kościelnym zawodzeniem, z taką nienachalną urodą i brakiem charyzmy oraz zerowym przekazem intelektualnym można zdobyć taką popularność. Słabo to świadczy o naszych gustach jako społeczeństwa.
Dobrze, że już nakręcono film o Riedlu bo teraz nie byłoby szans.

4 lata
- 27 16
Twoja opinia

Zmień treść

Mamy o Zenku. Fascynujące, ze będąc takim beztalenciem, z takim antyśpiewaniem, a raczej kościelnym zawodzeniem, z taką nienachalną urodą i brakiem charyzmy oraz zerowym przekazem intelektualnym można zdobyć taką popularność. Słabo to świadczy o naszych gustach jako społeczeństwa. Dobrze, że już nakręcono film o Riedlu bo teraz nie byłoby szans.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-02-15 13:43
  
  Takich filmów jest pełno, Zenek to jest historia o fenomenie
  
  4 lata
  - 4 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-02-15 14:27
  
  bo u Zenka liczy się naturalność,pokora i poczciwość
  
  4 lata
  - 6 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 13:45

Film inny, wspaniały, 2 godziny dobrej zabawy

Dosyć amerykańskiej papki, trzeba wspierać polskie kino, mam na myśli produkcję TVP.

4 lata
- 13 16
Twoja opinia

Zmień treść

Dosyć amerykańskiej papki, trzeba wspierać polskie kino, mam na myśli produkcję TVP.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 13:52

Gdzie patriotyzm, polskie kino trzeba wspierać, tylko narzekania (1)

Takich mamy Polaków, tylko krytyka,

4 lata
- 14 11
Twoja opinia

Zmień treść

Takich mamy Polaków, tylko krytyka,
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-02-15 17:51
  
  Dobre kino trzeba wspierac
  
  A patriotyzmem sobie d nie wycieraj. Najpierw sprawdź znaczenie tego słowa.
  
  4 lata
  - 0 4
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  A patriotyzmem sobie d nie wycieraj. Najpierw sprawdź znaczenie tego słowa.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 13:52

na film nie pójdę

ale recenzja niezła

4 lata
- 8 2
Twoja opinia

Zmień treść

ale recenzja niezła
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 13:57

Żal i zazdrość że artyście takiemu jak Zenek się udało

Pseudo gwiazdy go krytykują, chcieliby mieć tyłu fanów co ma Zenek. Ta muzyka podoba się ludziom

4 lata
- 15 16
Twoja opinia

Zmień treść

Pseudo gwiazdy go krytykują, chcieliby mieć tyłu fanów co ma Zenek. Ta muzyka podoba się ludziom
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 14:01

Tak irytującego śpiewu nie słyszałem nigdy.

Nie zrozumiem, jak ludzie mogą go słuchać. Dramat ,np nie lubię szpaka za jego stylizacje. Ale ten to chociaż ma głos. A zenek Ani jednego ani drugiego.

2pac
4 lata
- 17 14
Twoja opinia

Zmień treść

Nie zrozumiem, jak ludzie mogą go słuchać. Dramat ,np nie lubię szpaka za jego stylizacje. Ale ten to chociaż ma głos. A zenek Ani jednego ani drugiego.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 14:29

Zenek mistrz

Super film

Sciolo
4 lata
- 9 13
Twoja opinia

Zmień treść

Super film
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 14:31

zielone oczy Podlasia

Czy to fenomen,że Podlasie lubi tańczyć i śpiewać? Patrząc na pozostałą część Polski-to chyba tak(oprócz Podhala oczywiście). Nie złośćcie się , nie hejtujcie,nie bądźcie nudni-przyda się wam więcej zabawy w sobotę i tolerancji w resztę dni..

4 lata
- 16 6
Twoja opinia

Zmień treść

Czy to fenomen,że Podlasie lubi tańczyć i śpiewać? Patrząc na pozostałą część Polski-to chyba tak(oprócz Podhala oczywiście). Nie złośćcie się , nie hejtujcie,nie bądźcie nudni-przyda się wam więcej zabawy w sobotę i tolerancji w resztę dni..
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2020-02-15 14:35

Tak, jakby filmowcom ciężko było uwierzyć w umiejętność logicznego myślenia widza i w to, że samodzielnie można obliczyć ile to

To akurat jest bardzo sensowny zabieg. Paradoksalnie, obecnie dla wielu jest to problem.

4 lata
- 5 0
Twoja opinia

Zmień treść

To akurat jest bardzo sensowny zabieg. Paradoksalnie, obecnie dla wielu jest to problem.
Regulamin dodawania opinii