Morderczy klaun powraca. Recenzja filmu "To"

Tomasz Zacharczuk

9 września 2017 (artykuł sprzed 6 lat)

Opinie (54)

"Chcesz balonika?" - z demonicznym uśmieszkiem na ustach z wielkiego ekranu pyta upiorny klaun Pennywise, a widzowi, pomimo świadomości przerażających konsekwencji, pozostaje jedynie ochoczo wystawić rękę. "To" bowiem plasuje się w ścisłej czołówce najlepszych ekranizacji dzieł Stephena Kinga, a zarazem w gronie najciekawszych tegorocznych premier. Jednocześnie udowadnia, jak kapitalną mieszanką jest synteza nowoczesnego horroru i oldskulowego Kina Nowej Przygody.

Od premiery telewizyjnego mini-serialu opartego na prozie Stephena Kinga mija w tym roku równo 27 lat. Dokładnie taki okres oddziela też makabryczne wizyty "Tego" w prowincjonalnym miasteczku Derry. Przypadek? Nawet jeśli skrupulatnie wykalkulowany chwyt marketingowy, to skutecznie oddziałujący na wyobraźnię jeszcze przed wejściem na salę kinową. Sztucznych stymulatorów film Andresa Muschiettiego jednak zupełnie nie potrzebuje. Broni się rewelacyjnym aktorstwem, wzorową realizacją i wiernym odzwierciedleniem literackiego oryginału.

Oczywiście, biorąc na filmowy warsztat ponad tysiąc stron rękopisu, nie obyło się bez ingerencji i uproszczeń. Argentyński reżyser wspierany przez trio scenarzystów ograniczył się (przynajmniej na razie) do połowy literackiej historii. Zmienił również ramy czasowe, oryginalną scenerię lat 60. zastępując stylistyką ery magnetowidów, walkmanów, Michaela Jacksona i szalenie modnych wówczas bmx'ów. Skojarzenia (niejedyne zresztą) z netflixowym przebojem "Stranger Things" nad wyraz słuszne i nawet wskazane. Klimat lat 80. czuć zarówno w kawałkach The Cure i New Kids On The Block, w których zasłuchuje się jeden z młodych bohaterów, jak i na kinowym afiszu reklamującym "Koszmar z ulicy Wiązów".

Klub Frajerów to siedmiu wyalienowanych wśród rówieśników nastolatków, których łączy zamiłowanie do przygód, nieszablonowe myślenie i chęć rozwikłania zagadki porywanych dzieci.

Rewolucji natomiast w poprowadzeniu fabuły i kreacji bohaterów zasadniczo nie ma. Grupka szkolnych frajerów, jak sami siebie określają, zawiązuje detektywistyczny pakt, którego celem jest zdemaskowanie porywacza dzieci, który grasuje w Derry od kilku miesięcy. Szlachetna postawa nie jest do końca bezinteresowna, gdyż jedną z ofiar tajemniczego monstrum jest młodszy brat Billa Denbrougha (Jaeden Lieberher), nieformalnego lidera młodocianych outsiderów. Śledztwo żółtodziobów doprowadzi do nieuchronnej konfrontacji z diabolicznym klaunem, Pennywisem (Bill Skarsgard), ale nie jest on jedynym potworem, z jakim sympatycznym dzieciakom przyjdzie stawić czoła. Fani literackiego oryginału mechanizm przeraźliwej działalności "Tego" doskonale znają, niewtajemniczonym jego odkrywanie dostarczy podwójnej przyjemności.

O ile, rzecz jasna, słowo "przyjemność" ma rację bytu w przypadku ponad dwugodzinnego horroru. Muschietti, który gatunkowych szlifów nabierał podczas prac nad "Mamą", kapitalnie zapanował nad zgrabnym związaniem wszystkich elementarnych komponentów klasycznego kina grozy. Suspens goni suspens, uczucie osaczenia ściska żołądek, a dynamicznie skręcone kadry ociekające chwilami brutalnością powodują, że niejedną scenę na czele z makabrycznym otwarciem obejrzymy przez palce.

Główna w tym zasługa demonicznego Pennywise'a w znakomitej interpretacji Billa Skarsgarda. Szwedzki aktor, nawet skrzętnie przykryty toną makijażu, potrafi zmrozić zarówno upiornym spojrzeniem, jak i równie przerażającym śmiechem. Właściwie trudno ocenić, czy większą odrazę wzbudza cynicznym zastraszaniem, czy drastycznym szałem, w jaki wpada na widok kolejnej potencjalnej ofiary. Zarazem jest w nim coś niebezpiecznie magnetycznego, bo wbrew poczuciu komfortu, gdy obłąkany klaun znika z ekranu, natychmiast błądzimy oczami w jego poszukiwaniu. Skarsgardowi bez wątpienia udało się wykreować jednego z najstraszliwszych i najwyraźniejszych filmowych oprawców, jakich w ostatnich dekadach wpuszczono na salę kinową.

Tytułowe "To" najczęściej przyjmuje formę demonicznego klauna, który terroryzuje mieszkańców prowincjonalnego miasteczka Derry. W postać znakomicie wcielił się pochodzący ze Szwecji Bill Skarsgard.

Twórcom "Tego" udało się uniknąć gatunkowej sztampy nie tylko dzięki wydatnej pomocy tytułowej postaci, ale również, a może przede wszystkim, dzięki nieocenionemu zmysłowi łączenia codziennej obserwacji i wyobraźni w osobie samego Kinga. Filmowcy, precyzyjnie i ostrożnie stąpając po śladach pozostawionych przez pisarza, tworzą horror nowoczesny, wielowymiarowy, pogłębiony społecznie i psychologicznie, w którym bezbronna młodzież rzuca wyzwanie nie tylko tajemniczej sile, ale i całej zakompleksionej społeczności.

Grozą wieje nie tylko, gdy czerwony balonik wypuszczony przez klauna sunie przez biblioteczną salę, czy w momencie, kiedy bohaterowie wkraczają do opuszczonej rudery. "To" z charakterystycznym dla Kinga realizmem portretuje zło zamknięte w domach, podsycane nałogami, rodzicielską nadopiekuńczością, zobojętnieniem, czy w końcu przemocą, nie tylko fizyczną. Stąd nie ma w filmie praktycznie żadnej pozytywnej postaci wśród dorosłych. Odpowiedzialność przejmują więc dzieci, dla których warunkiem przetrwania jest wzajemna przyjaźń i chęć buntu.

Młodocianym bohaterom żywiołowo udaje się podtrzymywać relacje nie tylko między sobą, ale również w stosunku do widowni. Paczce wyalienowanych wśród rówieśników przyjaciół kibicuje się właściwie od pierwszej sekundy. Główna w tym zasługa znakomicie wykonanej pracy castingowej przez twórców filmu, jak i samych aktorów, na czele z Finnem Wolfhardem, znanym ze wspomnianego już serialu "Stranger Things". Jego wyszczekany, momentami bezczelny i obdarzony szczególnym jak na swój wiek humorem oraz ciętym językiem Richie bryluje w każdej scenie. W zestawieniu ze zbuntowaną "chłopczycą", drobnym hipochondrykiem, oczytanym grubaskiem i jąkającym się przyjacielem tworzy zwariowaną zgraję osobowości, a każdej z nich reżyser przeznacza na tyle dużo przestrzeni, że brak choćby jednej z tych postaci wzbudzałby w nas niemałą konsternację.

Film Muschiettiego stanowi także barwny kolaż nowoczesnego horroru z klimatycznym Kinem Nowej Przygody, a wiodąca w tym zasługa właśnie młodych bohaterów "Tego". Ich amatorskie detektywistyczne zapędy, wzajemne słowne utarczki, językowe gafy i typowe dla nastolatków dylematy znakomicie szatkują przepełnione grozą i lękiem kadry. Z Klubem Frajerów dajemy się porwać w wielką filmową, fascynującą przygodę, w której choć nie brakuje strumieni krwi i zdekompletowanych ciał, to trudno momentami powstrzymać się od śmiechu i szczerej sympatii względem młokosów. Kolejny raz kłania się rewelacyjny produkt braci Duffer.

"To" fascynuje opowiadaną historią, zadowala świetnym aktorstwem, bawi stylistyką lat 80. Słabszymi elementami filmu mogą być nieliczne na szczęście przestoje, dość schematyczna fabuła i mało angażujący finał.

Należny podziw przysługuje też argentyńskiemu reżyserowi, który miał przecież niełatwą misję pogodzenia ze sobą konwencji przygodowej komedii z obowiązkowymi regułami horroru. Muschietti z tego gatunkowego starcia wyszedł bez szwanku. Niczym kameleon dostosował stylistykę filmu do naszych emocji - gdy odraza i lęk osiągają apogeum na uspokojenie dostajemy sesję śmiechoterapii. Jednak, abyśmy nie poczuli się już zbyt swobodnie i bezpiecznie, chwilę później z wyczuciem boksera tańczącego balet zdejmuje nam uśmiech z twarzy, desygnując do boju niezawodnego Pennywise'a.

Po przeciętnej ekranizacji "Mrocznej wieży" nic lepszego fanom twórczości Stephena Kinga nie mogło się przytrafić. "To" udowadnia, że w horrorze z powodzeniem znajdzie się miejsce dla ambitniejszych treści i luźniejszej formy, pod warunkiem, że materiał bazowy da taką szansę, a tę następnie wykorzysta reżyser. "To" się udało. I to jak!

OCENA: 8/10

Tomasz Zacharczukt.zacharczuk@trojmiasto.pl

Film

5.5

24 oceny

Opinie (54) 3 zablokowane

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-09 13:03

Świetny film nic dodać nic ująć polecam!

Bibi
6 lat
- 8 1
Twoja opinia

Zmień treść

Świetny film nic dodać nic ująć polecam!
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-09 13:56

(1)

odgrzewany kotlet

6 lat
- 2 9
Twoja opinia

Zmień treść

odgrzewany kotlet
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-09-09 21:04
  
  Po jakiego grzyba komentujesz.
  
  To nie jedz bo się zatrujesz.
  
  Patrycja
  6 lat
  - 1 2
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To nie jedz bo się zatrujesz.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-10 01:22

-1/10 (1)

Tak głupiego filmu jeszxze w moim długim życiu nie oglądałam :( 2h zmarnowane...

6 lat
- 4 11
Twoja opinia

Zmień treść

Tak głupiego filmu jeszxze w moim długim życiu nie oglądałam :( 2h zmarnowane...
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-09-10 11:52
  
  Dokladnie ,jak bajeczka dla malych dzieci
  
  6 lat
  - 3 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Dokladnie ,jak bajeczka dla malych dzieci
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-10 11:50

Bajka dla dzieci do 13 lat (1)

Film dlugi i nudny ,po godzinie chce sie wyjsc z kina .

6 lat
- 3 4
Twoja opinia

Zmień treść

Film dlugi i nudny ,po godzinie chce sie wyjsc z kina .
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-09-10 17:01
  
  Znaczy sie, ze nie było flaków i cycków?
  
  Biedny januszu
  
  6 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Biedny januszu
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-10 16:50

(1)

Kaczor na codzień wystarcza mi za wszystkie horrory i klauny

6 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Kaczor na codzień wystarcza mi za wszystkie horrory i klauny
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-09-11 01:24
  
  i oby tak było do dni twych ostatnich
  
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  i oby tak było do dni twych ostatnich
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-10 20:49

Mm

Jak dla mnie nic specjalnego,być moze dlatego ze czytałam książkę i oglądałam starego "it,a".Horrorem raczej go nazwać nie mozna,bardziej thiller komediowy :P

6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Jak dla mnie nic specjalnego,być moze dlatego ze czytałam książkę i oglądałam starego "it,a".Horrorem raczej go nazwać nie mozna,bardziej thiller komediowy :P
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-10 20:59

Beznadzieja dla dzieciaków

Gorszego filmu nie zaliczyłem od lat. Dobry dla małolata ale dla dorosłego widza naiwny.

Joj
6 lat
- 1 2
Twoja opinia

Zmień treść

Gorszego filmu nie zaliczyłem od lat. Dobry dla małolata ale dla dorosłego widza naiwny.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-10 21:30

beznadzieja. nikomu nie polecam,chyba że ktoś lubi bezdenne bajki. szkoda czasu i pieniędzy.

RR
6 lat
- 2 3
Twoja opinia

Zmień treść

beznadzieja. nikomu nie polecam,chyba że ktoś lubi bezdenne bajki. szkoda czasu i pieniędzy.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-11 08:34

Mnie osobiście rozwaliło zdanie "po przeciętnej ekranizacji Mrocznej wieży".
Aż się we mnie zagotowało.
1) jeśli już to raczej film inspirowany mroczną wieżą. w żadnym razie nie jest to ekranizacja. Z fabułą ma 0 wspólnego.
2) jeśli oceniać film jako inspirowany to można by użyć określenia PRZECIĘTNY. ale jeśli mowa o ekranizacji - to ocena jest na poziomie dna i określenia "Oh my God, Save me!!".

6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Mnie osobiście rozwaliło zdanie "po przeciętnej ekranizacji Mrocznej wieży". Aż się we mnie zagotowało. 1) jeśli już to raczej film inspirowany mroczną wieżą. w żadnym razie nie jest to ekranizacja. Z fabułą ma 0 wspólnego. 2) jeśli oceniać film jako inspirowany to można by użyć określenia PRZECIĘTNY. ale jeśli mowa o ekranizacji - to ocena jest na poziomie dna i określenia "Oh my God, Save me!!".
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-11 09:19

Czy film można obejrzeć z 12-latkiem, czy jednak jest zbyt drastyczny? (1)

6 lat
- 1 4
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-09-12 11:44
  
  Jeśli chcesz zeby sie moczył w nocy i musiał chodzić na terapie
  
  To jasne
  
  6 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  To jasne
  Regulamin dodawania opinii