Poruszający. Recenzja "Ptaki śpiewają w Kigali"

Jarosław Kowal

21 września 2017 (artykuł sprzed 6 lat)

Opinie (27)

Najnowszy artykuł na ten temat Zaskakujący i nieprzewidywalny. Podsumowaliśmy festiwal filmowy w Gdyni

Tuż po powrocie z Ruandy znajomy głównej bohaterki docieka: "Jak tam było?", na co odpowiada mu wymowna cisza. Identycznie można by zareagować na pytanie: "Jak podobał ci się film?", ponieważ nie sposób opisać słowami kunsztu, z jakim "Ptaki śpiewają w Kigali" zostały zrealizowane.

Specjalny serwis 42. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni

Scenariusz małżeństwa Krauze uderza przede wszystkim brakiem naiwności, rezygnacją z hollywoodzkiej poetyki oraz zarysowaniem wielowymiarowych postaci. Zgodnie z oczekiwaniami wielu widzów (zaszczepionymi właśnie za sprawą amerykańskich melodramatów) ocalona przed ludobójstwem Claudine powinna zamieszkać wraz z jej wybawczynią, Anną, gdzie niemal błyskawicznie zaczęłaby nowe, wspaniałe życie. Tak się jednak nie dzieje. Okazuje się, że współdzielenie niewyobrażalnej tragedii nie zbliża, lecz przeciwnie, wzmaga potrzebę odcięcia się od świadków swojego upokorzenia, a zarazem żywych symboli koszmarnej przeszłości. Relacja głównych bohaterek jest trudna, pełna napięć i skrajnych emocji, ale nigdy nie opiera się o sztampowy obraz protekcjonalnego "białego człowieka" wybawiającego z niedoli przybysza z dalekiego kraju (między innymi na powieleniu tej kliszy poległa wyświetlana także podczas gdyńskiego festiwalu "Catalina").

Opis filmu czy nawet streszczenie całej fabuły nie są jednak w stanie oddać wirtuozerii, z jaką "Ptaki śpiewają w Kigali" zostały zrealizowane. Joanna Kos-Krauze reżyseruje przede wszystkim uwagę widza, podkreśla to, co uważa za istotne do zakomunikowania i odsuwa na dalszy plan wątki, które mogłyby zaburzyć refleksyjny charakter opowieści. W efekcie napędzające fabułę ludobójstwo w Ruandzie tylko szczątkowo zostaje ukazane na oczach widza, funkcjonuje raczej jako widmo straszące wyobrażeniem o jego brutalności. Co otrzymujemy w zamian? Na przykład znakomite sceny dialogowe, czyli te elementy, które w kinie komercyjnym uchodzą za najmniej atrakcyjne.

Specyficzny sposób kadrowania często umniejsza lub nawet całkowicie wyklucza to, co w rozmowie mogłoby wydawać się najistotniejsze - rozmówców. W jednej ze scen z początku filmu wymiana zdań wybrzmiewa na tle zbliżeń na słoiki z formaliną; w innej uwagę przykuwa przechodzący z drugiego na pierwszy plan sprzątacz; a w późniejszej obserwujemy bohaterkę oraz odbitego w szybie interlokutora. Nie są to zaledwie ciekawe zabiegi artystyczne, dodają wydarzeniom kontekstu i osadzają ważne dla bohaterów momenty w niewzruszonych realiach toczącego się własnym tempem świata.

Zdjęcia zmarłego w ubiegłym roku Krzysztofa Ptaka w dużym stopniu stoją w opozycji do trendu kręcenia "z ręki". Wielu filmowców próbuje w ten sposób przemienić publiczność w uczestników akcji, ale jednym z najwyraźniejszych komunikatów "Ptaki śpiewają w Kigali" jest brak możliwości zrozumienia ludzkiego bestialstwa bez doświadczenia go na własnej skórze. Statyczne ujęcia doskonale to oddają, pozwalają pozostać na bezpiecznej pozycji obserwatora, który nie potrzebuje przemieniać się w niemego aktora, by odczuć empatię. Twórcy filmu nie proszą o zrozumienie emocji ich postaci (jak robią to twórcy chociażby wspomnianej "Cataliny"), zamiast tego dokładają wszelkich starań, abyśmy rzeczywiście je odczuli i robią to brawurowo.

Rozpisuję się na temat technicznych aspektów nie z powodu fabularnych braków, lecz właśnie z powodu kompletności filmu. Treść oraz forma współgrają w idealnej symbiozie i chociaż stawiają widzowi duże wymagania, to warto na "Ptaki śpiewają w Kigali" spojrzeć nie tylko jak na opowieść o fragmencie życia dwóch kobiet, lecz także jak na kinematograficzne dzieło sztuki oraz na odmienne od na przykład "Wołynia" podejście do tematu masowych morderstw niewinnych ludzi.

OCENA: 8/10

Zdjęcia: Poruszający. Recenzja "Ptaki śpiewają w Kigali"

Gala zakończenia 42. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni

313 Zobacz zdjęcia

Jarosław Kowalj.kowal@trojmiasto.pl

Wydarzenia

42. Festiwal Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni (8 opinii)

(8 opinii)

festiwal filmowy

Film

6.0

40 ocen

Opinie (27) 1 zablokowana

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-22 11:24

Najgorsze..

że to biali złupili Ruandę, doprowadzili do nieszczęść, Belgowie złoto ze strachu przywieźli z Kigali w 1939. Film nieszczęście.

6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

że to biali złupili Ruandę, doprowadzili do nieszczęść, Belgowie złoto ze strachu przywieźli z Kigali w 1939. Film nieszczęście.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-22 11:26

Robią..

filmy a nie maja pojęcia i wstydu.

6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

filmy a nie maja pojęcia i wstydu.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-22 11:42

Panie Jarosławie Kowal

Proszę koniecznie przeprowadzić na ten temat wywiad z Henrykiem Hoserem, świadkiem i uczestnikiem tych wydarzeń. Wcześniej proszę porozmawiać z Wojciechem Tochmanem.

pablobodek
6 lat
- 2 0
Twoja opinia

Zmień treść

Proszę koniecznie przeprowadzić na ten temat wywiad z Henrykiem Hoserem, świadkiem i uczestnikiem tych wydarzeń. Wcześniej proszę porozmawiać z Wojciechem Tochmanem.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-22 15:32

Ludzie to zakała tego świata

Pomyśleć, jak wspaniały byłby bez nas i naszej nienawiści...

6 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Pomyśleć, jak wspaniały byłby bez nas i naszej nienawiści...
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-22 16:40

Rozczarowanie pięknym obrazem

Film bardzo nudny i rozciągnięty w czasie. Być może celowo. Niemniej jednak o wyjątkowym kunszcie artystycznym. Warto obejrzeć same obrazy, kadry z filmu, sama fabuła zaś do zapomnienia. Potencjał chyba nie do końca został wykorzystany.

ja
6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Film bardzo nudny i rozciągnięty w czasie. Być może celowo. Niemniej jednak o wyjątkowym kunszcie artystycznym. Warto obejrzeć same obrazy, kadry z filmu, sama fabuła zaś do zapomnienia. Potencjał chyba nie do końca został wykorzystany.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-22 19:57

No właśnie, tytuł... (1)

Nieodparcie kojarzy się z książką Arkadego Fiedlera ....
Co prawda treść zupełnie inna, ale.....

Andrzej
6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Nieodparcie kojarzy się z książką Arkadego Fiedlera .... Co prawda treść zupełnie inna, ale.....
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2017-09-24 01:13
  
  Właśnie to świadczy o miałkości tych "tfurcuf"
  
  6 lat
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2017-09-26 21:02

może jest to film artystyczny,ale jednak gniot

koń
6 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii