Recenzja "Challengers": intensywne kino
27 kwietnia 2024
Ostatni obraz Wajdy. Recenzja filmu "Powidoki"
13 stycznia 2017 (artykuł sprzed 7 lat)
Największą wartością "Powidoków" jest subtelny i kameralny styl, w jakim wybitny reżyser oddaje hołd znakomitemu malarzowi, tworząc inspirujące dzieło o ludzkiej niezłomności. Ostatni w reżyserskim dorobku obraz Andrzej Wajda wypełnił paletą stonowanych, wręcz ponurych barw, osadzając jednak filmowe płótno w topornych, nieco przyrdzewiałych ramach. "Powidoki" kryją w sobie interesującą opowieść, ale sposób jej zaprezentowania wydaje się daleki od możliwości mistrza.
Wartość i wrażenia towarzyszące podziwianiu malarskiego dzieła często zależą od perspektywy przyglądania się poszczególnym detalom. Podobnie jest z filmowymi "Powidokami". Nie można przecież struktury dzieła odseparować od faktu, że jest ono ostatnim, które wyszło spod ręki wybitnego polskiego reżysera. Być może właśnie z tego względu szczególnie widoczne w filmie stają się pozornie ukryte wątki: pogodzenia się głównego bohatera z wizją nieuchronnej śmierci, powolnego odchodzenia w niepamięć, stopniowego artystycznego wygasania. Nieprzypadkowo więc dzieło wieńczące ponad 60-letnią obecność Wajdy w polskim kinie, jak rzadko które, emanuje melancholijnym, kameralnym klimatem, jakby zapowiadało odejście mistrza rodzimej sztuki filmowej.
"Powidoki", choć skupiają się wokół sylwetki wybitnego malarza, teoretyka sztuki i akademickiego wykładowcy, nie są typowym filmem biograficznym, w którym akcja rozciąga się od narodzin do śmierci bohatera, niczym z punktu A do B. Ekranowego Władysława Strzemińskiego (Bogusław Linda) poznajemy w schyłkowym okresie życia. Niepełnosprawny artysta (rękę i nogę stracił podczas I wojny światowej) podejmuje z góry skazaną na klęskę walkę z socrealistyczną doktryną sztuki, mimo że w śmiałym wystąpieniu przed szereg niemal pozbawiony jest sojuszników.
Strzemiński wcale jednak o atencję nie zabiega. Opiekuńczość córki traktuje jako zbędny obowiązek, zafascynowaną studentkę trzyma na dystans, nawet z przyjacielem, poetą Julianem Przybosiem (Krzysztof Pieczyński), utrzymuje co najwyżej grzecznościowe relacje. Gdy podczas akademickiego zebrania otwarcie krytykuje stosunek peerelowskich władz do wolności artystycznej, skazuje się tym samym nie tylko na zawodowe, ale i społeczne wykluczenie. Pozbawiony pasji i środków do życia w zatęchłym mieszkanku wyalienowany artysta niepewnymi ruchami pędzla kreśli swój nie tylko malarski, ale i egzystencjalny epilog.
Świetnie ilustruje to jedna z początkowych, bardzo sugestywnych scen, w której widzimy skupionego nad obrazem Strzemińskiego. W pewnym momencie mieszkanie pokrywa czerwona poświata. Jej źródłem okazuje się być wielka krwista płachta z wizerunkiem Stalina zawieszona na budynku, w którym mieszka artysta. Główny bohater, nie zastanawiając się zbyt długo, rozcina plakat tylko po to, by móc złapać choć promień dziennego światła potrzebnego do ukończenia obrazu.
Równie obrazowa i pełna podświadomych aluzji jest sekwencja, w której wyraźnie już osłabiony Strzemiński niezamierzenie przewraca manekiny na sklepowej wystawie. Nie wzbudza to absolutnie żadnej reakcji przechodniów, co tylko potęguje uczucie wyobcowania i społecznego niebytu, w jaki popadł główny bohater. Zwolniony z uczelni, którą sam współtworzył, wykluczony ze związku artystów, który przecież powoływał do życia, pozbawiony nawet możliwości zakupu farb malarskich Strzemiński przypomina snującą się bez celu zjawę, z której resztki życia wyssał komunistyczny potwór.
Pomimo że barwne postaci kreują Krzysztof Pieczyński (Julian Przyboś), Zofia Wichłacz (studentka Hania) czy Szymon Bobrowski (Włodzimierz Sokorski), to nie są one w stanie ubarwić ekranowej opowieści. Wymiany zdań są często jałowe, a gdy już Strzemiński wchodzi w głębszą dyskusję ze studentami, to zostajemy zasypani lawiną specjalistycznej nomenklatury, która miejscami wręcz nudzi i odpycha, choć pierwotnie ma spełniać ambitny cel w postaci wyłożenia na stół głównych artystycznych postulatów wybitnego malarza.
Mimo że Andrzejowi Wajdzie w reżyserskiej palecie zabrakło kolorów do wypełnienia tego filmowego dzieła, to nie ulega wątpliwości, że mistrz oddaje należny hołd Władysławowi Strzemińskiemu. Po wyjściu z kina natychmiast chwycimy za telefon, żeby w internetowej wyszukiwarce wystukać nazwisko malarza i dowiedzieć się o nim więcej. Nawet jeśli w "Powidokach" za mało jest konkretów i czuć brak geniuszu Wajdy, to pięknie zarysowany klimat tej opowieści o unikatowym człowieku może choć na chwilę zmusić do refleksji i wspomnień. Zarówno o Strzemińskim, jak i o Wajdzie.
OCENA: 6/10
Zdjęcia archiwalne: Pokaz specjalny filmu "Powidoki" i 90. urodziny Andrzeja Wajdy podczas 41. Festiwalu Filmowego w Gdyni, 2016 rok:
5
Film
Zobacz także
Back to black. Amy nie chciałaby tego oglądać
20 kwietnia 2024
(36 opinii)
Recenzja "Civil War": absolutna maestria
12 kwietnia 2024
(45 opinii)
Opinie (64) 9 zablokowanych
-
2017-01-15 00:30
Danziger
Z dobrych źródeł wiem, że Wajda tylko firmował film swoim nazwiskiem a całą robotę wykonał tzw. drugi
- 2 4
-
2017-01-14 17:45
Wajda-Powidoki (1)
Czy ktokolwiek i kiedykolwiek słyszał o malarzu Władysławie Strzemińskim ?
Czy ktokolwiek widział jakiś jego obraz ? W malarstwie Polskim raczej nie znana postać, watpliwe, by ten "malarz" zasługiwał na film. Może raczej jego żona, rzezbiarka Katarzyna Kobro - ale o niej akurat nic tam nie ma. Jedynie, że gdzies ktoś taki jest i zmarł.
Za to film pełen jest fałszywego, nienawistnego klimatu do odbudowy Polski po zniszczeniach wojennych. A dobra gra p. Lindy nic tu nie pomaga. Film zniechęca, przytłacza i zniesmacza. Ramota. Szkoda pieniędzy.- 9 10
-
2017-01-14 17:54
Bełkot komuszego prymitywa.
- 4 1
-
2017-01-13 12:30
Mam wrażenie, że czasy / problemy przypomniane w Powidokach wracają (9)
a historia zataczająca koło przeraża.
Czy to rola życia Lindy ?- 41 48
-
2017-01-13 16:46
(2)
Strzemiński w "Powidokach": A widzę, że teraz dąży się do zatracenia granicy między sztuką a polityką i co gorsza, staje się to interesem jednej grupy". - tyle w temacie aktualności filmu Wajdy...
- 8 3
-
2017-01-14 07:31
TVN24 zrezygnowało z opłat za reklamę Powidoków (1)
- 6 3
-
2017-01-14 14:05
wszystko jasne
- 3 3
-
2017-01-13 12:47
skąd to wrażenie? Co, każą malować na akademiach sztuk pięknych żołnierzy wyklętych? (5)
czy może raczej dalej wieszają fivty na krzyżach i sr.ją do garnków.. ??
Koło, to ci zawraca, ale chyba w głowie!
W żaden sposób nie da się porównać tamtych czasów kiedy o wszystkim decydowała jedna partia/państwo, a dzisiejszymi, kiedy partia decyduje co prawda ale państwo jest tylko jednym z wielu tworów i wcale nie najsilniejszym, bo prywatne koncerny, organizacje pozarządowe i fundacje mają większe środki niż teoretyczna Polska.. i to dopiero przeraża!- 31 15
-
2017-01-13 15:47
A czy panstwo ma byc bogate wielkim budzetem, czy bogatym spoleczenstwem (1)
ktore samo zarabia na swoje utrzymanie?
No wlasnie- 12 1
-
2017-01-13 16:21
ja oczywiście wolę państwo bogate w obywateli..
..no ale mamy co mamy. 500 zł wystarczyło by uświadomić ilu się bogaciło a ilu wegetowało..
- 8 2
-
2017-01-13 13:39
(1)
Czyli jak ktoś założył firmę i jest bogaty jak Krezus, to ma oddać swoje pieniądze, bo państwo takie biedne, a robotnicy wykorzystywani? Komuś tu marzy się kolejna bolszewicka rewolucja...
- 13 9
-
2017-01-13 16:09
Nie - ale jak ktoś bogaty to niech sponsoruje filmy i obrazki wszystkich tych płaczących za demokracją artystów
i autorytetów moralnych.. ciekawe czy Panowie biznesmeni będą wtedy tacy skorzy do utrzymywania teatru Pani Jandy i innych walczących twórców..
Obawiam się, że ta niepotrzebna nikomu sztuka zgnie i takie filmy jak ten też..- 10 5
-
2017-01-13 13:19
Słaby pisowski atak.
- 8 23
-
2017-01-14 05:42
Ten film to lipa. (1)
Nie warto tego oglądać. Niespójny, nudny a sprawy nie ratują nawet autorzy. Może nada się do emisji na stopklatce czy innym bezpłatnym bieda kanale o 3 w nocy.
Nie warto tego oglądać. Nawet na dvd się nie nadaje bo nikt tego nie kupi. Tym razem mam nadzieje szkół nie wyślą przymusowo jak na inne szkolne hity Wajdy.- 13 10
-
2017-01-14 12:09
Ten film to lipa
"Tym razem mam nadzieje szkół nie wyślą przymusowo jak na inne..." np Smoleńsk
- 0 0
-
2017-01-13 15:18
jak dla mnie slaby film. bylem na pokazie przedpremierowym (5)
i jestem rozczarowany. Tyle pieniedzy poszlo na ten film a efek zaden. Jak dla mnie najlepsze filmy to te o tematyce gangsterskiej, tak bliskie mojemu codzienniemu zyciu. Napady, wymuszenia, kontrabanda. Lubie Ojca Chrzestnego i Chlopakow z Ferajny.
- 15 15
-
2017-01-14 11:28
powidokow nie widzialem ale ojca chrzestnego kojarze.
To tez wajdy ten ojciec bo myslalem ze to amerykanski ?
- 5 0
-
2017-01-14 05:44
Trolololo
Akurat powidoko to mega szmira i przypisywanie opini patologii nic nie da.
- 2 2
-
2017-01-13 16:26
(1)
Dobre, dobre, Michale ze Stogów :)
Tyle że Przywara to nie De Niro, hahaha.- 5 4
-
2017-01-14 03:43
dla ciebie Pan Jan a nie Przywara....
Znam go doskonale, jest konkretnym gosciem. O nim moznaby zrobic film.
- 1 1
-
2017-01-13 17:18
Michał ze Stogów
Michał i na Stogach umrzesz bo nic innego nie widziałaś
- 6 4
-
2017-01-13 23:52
(2)
reżimowe PO- widoki jak widać dziadek wajda miał obsesję na punkcie literek P i O
- 13 14
-
2017-01-14 00:03
Pisząc taki komentarz udowadniasz, że obsesję masz ty. (1)
- 10 1
-
2017-01-14 09:43
przypomniec ci kilka ostatnich wypowiedzi tego nawiedzonego postkomunistycznego trupa?Jego absolutną pogardę dla innych punktów widzenia.Musiałbym być głupi żeby iść na film takiego dziada i jeszcze ten linda postkomunistyczne prostackie byle co aktorzyna grający prawie wyłącznie prywitywów morderców esbeków ależ ikona polskiego kina
- 3 10
-
2017-01-13 12:06
Wspołcześnie też znam takich artystów i za to ich szanuje (1)
"Powidoki" przede wszystkim są kinowym manifestem artystycznej wolności, symbolem nieugiętej postawy względem narzucanych norm, rozprawą o konflikcie pomiędzy jednostką a totalitarnym systemem władzy gotowej niszczyć wszelkie przejawy indywidualnego i nieschematycznego myślenia.
- 22 15
-
2017-01-14 07:27
chodzi ci o Karolaka czy Swetru?
Artyści wyklęci :)
- 4 7
-
2017-01-14 05:47
Linda twierdzi że to szmira i dziękuję dobranoc.
- 13 4
-
2017-01-13 12:55
oceniam film inaczej ale oczywiście nie wypada powiedzieć nic poza hymny pochwalne. (1)
- 26 10
-
2017-01-13 18:35
dla mnie slaby, ladne zdjecia ale film nierowny, slabo nakrecony, nudny i przegadany 4/10
- 7 3
-
2017-01-13 12:07
Linda (2)
Bo to zła kobieta była... wróć... zły film był
- 23 19
-
2017-01-13 15:39
Jedynie sluszni odsuneli Linde na bok na jakies 7-8 lat (1)
dostal szanse I jak nic pojdzie szczekac na PiS. Jak to ,,pies,,
- 4 20
-
2017-01-13 16:27
razem z Janda i Grodzka6
- 7 7
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.
Kina
Gdańsk
Helios Forum Gdańsk
Forum Gdańsk
Helios Alfa Centrum
Alfa Centrum
Helios Metropolia
Galeria Metropolia
Cinema1
Galeria Morena
Kino Muzeum
Muzeum II Wojny Światowej
Kino IKM
Instytut Kultury Miejskiej
Gdynia
Helios Riviera Gdynia
Centrum Riviera
Sopot
Multikino Sopot
Centrum Haffnera
Rumia
Multikino Rumia
Galeria Rumia
Filmy
